Wat is de essentie van schrijven?
Misschien dachten de scholieren die naar de open dag van de studie Creative Writing kwamen, dat het een opdracht voor beginners was en nog niet het echte werk. Als dat zo was, dan hadden ze het mis.
Wat moesten ze doen? Iets eenvoudigs, maar ook iets wat volgens mij de essentie van schrijven is: opschrijven wat ze eerder die dag was opgevallen, thuis voordat ze de deur uitgingen, of onderweg naar de open dag, of anders tijdens de open dag zelf. Het moest iets nieuws zijn, iets wat ze niet eerder was overkomen of wat ze niet eerder hadden opgemerkt. Een paar minuten kregen ze ervoor. Criteria? Niet proberen er iets moois van te maken, niet proberen tot een afronding of een conclusie te komen. Laat het zijn wat het is.
Daarna lazen ze de uitwerking voor. Niet om te horen of het goed of fout was, mooi of lelijk, veelbelovend of niet. Wel om van klasgenoten en van mij te horen wat de kenmerken waren. Jouw tekst begint mee een inleiding. Jouw tekst volgt een ritme. Jouw tekst beschrijft het van een afstandje. De jouwe van dichtbij. Bij jou zitten er een paar grapjes in.
Het gaat erom dat je waarneemt en dat je schrijft en dat je inziet dat je dat op verschillende manieren kunt doen, dat je ook waarneemt wat je schrijft. Natuurlijk, het hoeft niet altijd waargebeurd te zijn, maar ook wat we verzinnen moeten we aandachtig bekijken, aandachtig beschrijven en vervolgens aandachtig lezen. Dat is wat je doet als je naar een proefles komt en dat is wat je doet als je vier jaar later afstudeert.
In 1934 schreef Dorothea Brande het boek ‘Becoming a writer’. Veel schrijfboeken hebben dit boek al dan niet bewust – want ook auteurs van die boeken hebben weer lessen geleerd die op dit ‘oer schrijversboek’ zijn terug te voeren – als basis. Een van haar belangrijke adviezen is: schrijf iedere dag direct na het opstaan minimaal een half uur. Het maakt niet uit waarover je schrijft, al is het de klink van de deur. Al is het de droom waaruit je net bent ontwaakt. En verdomd: je gaat er beter door schrijven. Ook voor de meeste schrijvers gaat de 10.000 uur regel op: zelfs met beperkte talenten kun je met doorzettingsvermogen daarna een aardig woordje schrijven. Schrijven zit niet per se in de ‘grote’ gebeurtenissen. Schrijven betekent observeren, een eigen draai geven aan wat je waarneemt. Zelfs als je denkt iets letterlijk te hebben weergegeven, zal een ander aan diezelfde deurklink een hele andere invulling geven.
Leuk weetje, Eus, dat Dorothea Brande al in 1934 het advies gaf om iedere dag meteen na het opstaan even te schrijven. Zelf leerde ik die methode van Julia Cameron, in haar boek ‘The Artist’s Way’, waarin ze spreekt over dagelijkse ‘Morning pages’ en een wekelijkse ‘Artist’s Date’. Ook heb ik in dit opzicht veel aan meditatie en mindfulness, dat me helpt de ogen te openen voor wat er waar te nemen is als ik niet in mijn hoofd zit.
Mooie website Ton,
Leuk ook dat je je lezers aan het werk zet. Ik ging gelijk (in mijn hoofd) schrijven wat ik mee heb gemaakt eerder deze dag. Maar ook: tegen wie praat ik in mijn hoofd? Nooit echt bij stil gestaan!☺️👏
Dank voor je compliment, Marianne 🙏
‘Tegen wie praat ik in mijn hoofd?’ is een fascinerende vraag he?
En voor degene die zich afvraagt in welke blogpost dat aan de orde komt: https://tonrozeman.com/tegen-wie-we-in-gedachten-praten/