Als schrijver begrepen willen worden
Gisteren sprak ik met een collega-schrijver over waarom we schrijven. Onze antwoorden bleken eensgezind: om begrepen te willen worden. Ik vertelde haar dat ik ooit met schrijven ben begonnen in de hoop begrip te krijgen van mijn ouders, zodat ze na het lezen van mijn debuutbundel zouden zeggen: “We hebben je nooit echt kunnen doorgronden, maar nu je zo goed hebt verwoord wat er daadwerkelijk in je omgaat, nu begrijpen we je. Dankjewel voor je mooie verhalen!”
Daar moesten we allebei om lachen, maar toch wil ik de gevoelens en de behoefte van wie ik was serieus nemen. Die zijn legitiem. En we hebben die behoefte nog steeds.
Ze vertelde me ook dat ze hoopt binnenkort een verhaal af te ronden, zodat het gepubliceerd kan worden en ze een publiek vindt voor wat ze schrijft, voor wat ze denkt, voor wie ze is. Ze voelt dat ze daarmee haast heeft en dat ze niet ooit in een verre toekomst begrepen wil worden, maar morgen.
Ik begrijp dat. Ik ken dat gevoel maar al te goed. En toch, snel iets willen publiceren, leidt niet tot begrip. Het daadwerkelijke begrip komt van onszelf en gaat over de personages naar wie we kijken en met wie we al schrijvend meeleven. Als we niet bereid zijn versie na versie onszelf en onze personages beter te doorgronden, dan zoeken we bij het publiek naar aandacht die we onszelf niet geven.
En jij?
Herken je als schrijver of als kunstenaar de behoefte om begrepen te worden door je publiek? Is dat een belangrijke drijfveer voor je? Leidt het tot een gevoel van urgentie en misschien ook wel haast? Of gaat het je om iets anders? Laat het hieronder weten. Dankjewel!
Ik schrijf niet om begrepen te worden. Ik ben begonnen met schrijven om uiting te geven aan mijn fantasie. Vaak leidde die fantasie mij naar een wereld waarin ik graag wilde leven. Met woorden kon ik blijvend vorm geven aan zo’n gedroomde, zo’n gefantaseerde wereld. In die tijd schreef ik louter voor mijzelf. Later liet ik de verhalen ook aan anderen lezen. Ik ging aandacht besteden aan de vorm, de stijl. Het werden literaire verhalen. Bijna altijd verhalen die zich afspelen in een aangename wereld. Geen moord, geen verkrachting, geen zware criminaliteit, geen verslaving. Ik hoop dat anderen ook graag rondlopen in de verhalen die ik bedacht, de wereld die ik creëerde. Door mijn verhalen met anderen te delen werd het ook een communicatiemiddel. In de eerste plaats communicatie met de mensen in mijn omgeving. Maar ik hoop ook dat ik met mijn verhalen iets moois aan mensen kan geven die ik niet of niet goed ken.
Interessante invalshoek, Hein. En voor wie wil weten wie de schrijver is die hoopt met zijn verhalen iets moois aan mensen te kunnen geven: http://www.heinvanderhoeven.nl/Over-de-schrijver
Het is aan eenieder op welke wijze hij/zij zichzelf beter wil leren begrijpen/kennen. Zelf zou ik dan eerder aan een psycholoog denken. Schrijf je daadwerkelijk om jezelf beter te leren kennen? Dan is het niet nodig dat te publiceren, dan zou ik een dagboek bijhouden en dat maanden of jaren later nog eens teruglezen. Of eens met je meest intieme vrienden praten: wat vind je van mij? Hoe zie jij mij? Als ik de auteur, mijn vriend (m/v) door middel van diens boek zou moeten leren kennen, zou ik me een beetje verraden voelen: heb je dan altijd een rol gespeeld? In die zin zou ik het dus absoluut niet willen laten lezen door familie of bekenden.
Als je fictie schrijft, verwerk je al dan niet bewust altijd iets van jezelf of van mensen die je goed kent/meent te kennen. Dat doe je zelfs als je non-fictie schrijft. Het mooie van fictief schrijven, is het creëren van een eigen wereld, personages die je een geest inblaast alsof je de Schepper zelf bent (en dat ben je tenslotte ook). Dat is tegelijkertijd het fijne van lezen: je in een andere wereld begeven zonder de kans omver te worden geblazen door een hurricane of geslacht te worden door Hannibal.
Haast is zelden goed als je schrijft. Bij een eerste versie mag je euforisch zijn, daarna wordt het tijd met beide benen op de grond te belanden. Zelfs W.F. Hermans bracht in iedere volgende druk correcties aan, terwijl hij al bovenmatig kritisch was op zichzelf. Haast kan fnuikend zijn voor kwaliteit. Dus Ton, ik zou je collega-auteur – dat is geen professional, neem ik aan – willen aanbevelen het geschrevene in de la te leggen, enkele weken met iets heel anders bezig te gaan en het dan nog eens te herlezen. Wedden dat zij á la minute aspecten ziet die beter verwoord kunnen worden?
En voor dat begrip naar de buitenwereld toe (door het op te schrijven, is het zelfbegrip ontstaan, maak ik hieruit op): stel je meer open op naar je omgeving, durf nee te zeggen, kap met ‘vrienden’ die een dergelijke benaming niet verdienen.
Dank, Eus, voor het delen van je inzichten. Ik krijg er zin van om er verder over na te denken.
Inderdaad, we kunnen onszelf beter leren kennen via bijvoorbeeld een psycholoog. Tegelijkertijd, en daarmee niet in tegenspraak, vermoed ik dat ik mezelf ook leer kennen door het verhalende van verhalen te doorzien. Dat staat los van het strikt autobiografische. Door in te zien hoe verhalen werken, leer ik iets over het leven, en daarmee ook over mijn leven. Hoe ontstaan gedachten? Hoe ontstaan verhalen? Wat is de invloed van een luisteraar (of lezer) op mijn verhalen en op mijn gedachten? Hoe vorm ik mijn leven in taal, niet alleen als schrijver maar ook als niet-schrijvend mens? Die vragen zijn abstract, maar voelen voor mij wezenlijk. Voor mij lijken ze makkelijker te onderzoeken in literatuur dan bij een psycholoog.
Maar daarmee is niet alles gezegd: je reactie blijft me bezighouden. Fijn! Ik wil er graag aandacht aan besteden in een volgende blogpost, die in mijn hoofd de werktitel heeft: ‘Hoe leer ik mezelf in het schrijven kennen op een andere manier dan bij de psycholoog.’
En hier kan ik niets tegen inbrengen, Ton. Ik herken veel elementen die ik eveneens als zodanig ervaar. Dank.
Jij ook bedankt voor de discussie leven inblazen, Eus.
Hallo Ton,
Ik schrijf literaire non-fictie en essays, dus een andere insteek dan fictie. Belangrijkste reden is ook hier meer inzicht krijgen in je eigen leven. Ik debuteerde in 1975 als dichter, journalist, feuilletonist en prozaïst. Verder ook actief geweest als business-blogger.
Ik heb de laatste jaren gepubliceerd als co-auteur aan historische en educatieve boeken en als auteur voor een literair tijdschrift.
Daarnaast schreef ik twee boeken die ik kon publiceren in eigen beheer. Ik heb een achtergrond in communicatie, als grafisch ontwerper en webdesigner. Ooit ‘Buchgestaltung’ gestudeerd in Offenbach Am Main (BRD). Vandaar.
Na 15 jaar genealogisch onderzoek kwamen onderbelichte aspecten van de familiegeschiedenis van vaderszijde boven water. Mede door de publicatie van mijn boek over de zoektocht reageerde een ver familielid uit Berlijn via e-mail op mijn boek (dat ook online staat als blogboek). Dat zorgde voor nieuwe inzichten. Uiteindelijk heb ik die verwerkt in een website met foto’s, illustraties, teksten, AI video’s en podcasts. Wat weer aanleiding is voor gesprekken over een presentatie bij een Verhalenhuis in Rotterdam.
Een andere uitgave bestaat uit een verzameling artikelen en essays die eerder werden gepubliceerd op internet of in tijdschriften. Een deel daarvan gerelateerd aan lokale geschiedenis. Waardoor het boek interessant was voor de journalistiek.
Ik besef dat ik met mijn publicaties een beperkt bereik heb, maar daar is het juist voor bedoeld. Ooit deed ik een onderzoek naar de invloed van bloggers en vloggers. De uitkomst daarvan: een publiek bestaat al uit 5 personen.
Fijne dag Ton!
Hartelijks van Huub
Dank, Huub.
Interessant. Als dichter leer je jezelf en de wereld anders kennen dan als journalist, feuilletonist of prozaïst. Ook zal je omgeving je op verschillende manieren begrijpen. Zo had ik zelf nog niet eerder tegen het beoefenen van verschillende genres aangekeken.
Voor wie een kijkje wil nemen op je website: https://huubkoch.wordpress.com
Jij ook een fijne dag Huub!
Hoi Ton,
Mooi stukje. Herkenbaar ook. Ik heb een autobiografische roman geschreven en zit in de laatste fase. Mijn redacteur heeft nu mijn boek in handen.
In eerste instantie “moest” ik dit boek voor mijzelf schrijven. Ik wilde een overzicht, een ordening van mijn leven creëren. Mijn ouders zijn overleden. Toch heb ik het ook voor hen en mijn dierbaren geschreven. Begrip voor hoe ik in het leven stond en sta wilde ik overbrengen met mijn boek. Uiteindelijk, een paar mensen hebben proef gelezen, heb ik met het neerschrijven, veel meer begrip voor mijzelf en hoe mijn leven is verlopen gekregen.
Ik had ook haast om mijn boek zo snel als mogelijk de wereld in te brengen, totdat ik enorm geblokkeerd raakte en ik mezelf moest dwingen een pauze te nemen. Wat ik ook gedaan heb. Na 4 maanden time-out pak ik de eindfase weer op. Dat voelt goed. Ik had de afstand nodig.
Warme groet Saskia
Hoi Saskia, Wat fijn dat je met het neerschrijven veel meer begrip voor jezelf en het verloop van je leven hebt gekregen. Wat een grote en belangrijke ervaring! Dat lijkt me ook een voordeel van autobiografisch proza, dat je echt inzicht in je eigen leven krijgt. Mijn verhalen zijn fictie, en ook dat kan inzicht geven (want ze komen uit mijn voelen en denken) maar toch op een andere manier dan als ze autobiografisch zouden zijn. Succes met de eindfase. Alle goeds, Ton
Mooi verwoord. Verstandig gedaan, Saskia: even de boel laten rusten, daarna wordt het echt beter. Ik hoop dat jouw redacteur daar ook het geduld voor kan/kon opbrengen. Succes!