Is het schrijven van korte verhalen een noodzakelijk opstapje voor het schrijven van een roman?

Laatst vroeg een lezer van het blog me: “Er wordt tegen beginnende romanschrijvers vaak gezegd dat ze eerst maar eens korte verhalen moeten schrijven. Maar is dat eigenlijk wel een goed advies?”

Inderdaad, ik heb in mijn lessen Korte verhalen schrijven heel wat schrijvers gehad die geen korte verhalen wilden schrijven, maar het toch deden omdat de school het als voorwaarde stelde om aan de lessen romanschrijven deel te nemen.

Werden die studenten door het schrijven van verhalen betere schrijvers en betere romanschrijvers? Ik denk het wel. Was het per se nodig dat ze deze route volgden? Volgens mij niet.

Het is alsof je iemand die marathons wil lopen, aanbeveelt om zich de eerste jaren vooral te beperken tot sprinten. Natuurlijk, er zijn gelijkenissen tussen die twee disciplines, maar de verschillen zijn groter dan de overeenkomsten en het advies om je de eerste tijd in het sprinten te bekwamen is op z’n zachtst gezegd niet efficiënt en niet effectief.

Maar toch, als het om schrijven gaat, hoor je vaak argumenten om eerst verhalen te schrijven voor je aan een roman te wagen, en die argumenten lijken in eerste instantie niet onredelijk. Toch worden er vaak halve waarheden verkondigd. Vijf daarvan zet ik hier op een rijtje.

Halve waarheid 1: In een schrijfcursus heb je onvoldoende tijd voor een roman en daarom kun je maar beter een cursus volgen in het schrijven van korte verhalen

Vanaf het eerste idee voor een roman tot de uiteindelijke versie kan er zo maar een paar jaar voorbijgaan, en het is onredelijk om te verwachten van een opleiding om een lessenreeks van een paar jaar aan te bieden. Dus dan toch maar korte verhalen? Nee, dat hoeft wat mij betreft niet de conclusie te zijn.

Als je een marathon wil lopen ga je ook geen sprint-lessen volgen omdat sprints van een minuut wel in een wekelijkse les passen en een complete marathon niet. Je zult een training volgen die gericht is op het lopen van marathons, op het plannen ervan, op uithoudingsvermogen. Je zult tips and tricks uitwisselen die specifiek zijn voor een marathon, en je zult ook evalueren hoe het gaat. En ja, je zult ook hardlopen. Maar richt je je uitsluitend op sprints, dan mis je waardevolle trainingsonderdelen die speciaal voor marathonlopers van belang zijn.

Mutatis mutandis geldt dit ook voor een cursus in het schrijven van een roman. Je kunt daarin oefenen met al die zaken die specifiek komen kijken bij het schrijven van een roman: het ontwikkelen van complexe personages, het structureren van een verhaallijn of het omgaan met langdurige spanningsbogen. Dat mis je als je je beperkt tot het korte verhaal.

Halve waarheid 2: Onervaren schrijvers zijn niet in staat om een roman te schrijven en voor hen is een romancursus zinloos

Een argument dat vaak wordt genoemd: het is onhandig om in een romancursus mensen die geen ervaring hebben met schrijven, meteen een hele roman te laten schrijven. Anders is het voor iedereen frustrerend: voor de medecursisten, voor de docent, en vaak ook voor de beginnende schrijver zelf.

Daar kan ik me in vinden. Maar het is niet gezegd dat je dus eerst maar korte verhalen moet schrijven. Er zijn ook andere manieren om ervaring op te doen met schrijven. Je zou een cursus kunnen aanbieden die voorbereidt op het schrijven van een roman en waarbij je romans analyseert door de bril van een schrijver, waarbij je in die romans schrijftechnieken blootlegt. Je kunt oefenen met deelvaardigheden, met een scène schrijven, met het schrijven van dialoog, met een geloofwaardige setting creëren, het schrijven van een boeiende openingszin. En inderdaad, beloof vooral niet dat het cursisten gaat lukken om na het volgen van hun eerste cursus een roman te schrijven.

Daar komt bij: onervaren schrijvers zijn na een eerste cursus ook niet in staat om een goed kort verhaal te schrijven. Ook dat vraagt om een veel langer traject.

Halve waarheid 3: Je leert iets van het schrijven van korte verhalen dat bruikbaar is voor een roman en daarom moet je eerst korte verhalen schrijven

Het is inderdaad zo dat schrijvers van korte verhalen over vaardigheden beschikken die ze kunnen gebruiken bij het schrijven van een roman. Maar dat geldt ook voor andere disciplines: er zijn romanschrijvers die eerst jarenlang romans hebben vertaald en daar veel van hebben geleerd. Of romanschrijvers die eerst poëzie schreven, of die beeldend kunstenaar waren, of die op hoog niveau een instrument bespeelden. Ik denk oprecht dat ze dat daar iets wezenlijks van hebben geleerd voor het schrijven van een roman, en ik zou het niemand afraden om zo’n traject af te leggen. Maar ik zou zo’n traject ook niemand verplichten als die een roman wil schrijven.

Halve waarheid 4: Het publiceren van korte verhalen is goed voor je naamsbekendheid en kan je dus helpen bij het uitgeven van je roman

Het gebeurt soms inderdaad dat schrijvers die met korte verhalen debuteren in een literair tijdschrift, worden opgemerkt door een uitgever. In die zin kan het helpen om eerst korte verhalen te schrijven.

Toen ik al een paar bundels had uitgegeven, gebeurde het me af en toe dat als ik een verhaal had gepubliceerd in een literair tijdschrift, een uitgever me liet weten dat ie het waardeerde.

Maar het is niet zo dat een kort verhaal in een literair tijdschrift je een bekendheid geeft bij het grote publiek. Daar is de oplage van literaire tijdschriften gewoon niet hoog genoeg voor. Uitgeverijen verwachten niet dat lezers massaal naar de boekwinkel rennen om daar een boek te kopen van een schrijver die onlangs voor het eerst een verhaal publiceerde in Hollands Maandblad of Tirade.

Halve waarheid 5: Een goede schrijver van korte verhalen is een goede romanschrijver (en vice versa)

Het korte verhaal is een ander genre dan de roman, ook al zijn er bibliotheken en boekwinkels die ze kriskras door elkaar plaatsen.

Sommige schrijvers kunnen subliem korte verhalen schrijven, maar geen roman. Andersom komt ook voor.

Er zijn korte verhalenschrijvers die daarnaast uitblinken in het schrijven van toneel (Tsjechov), of in het schrijven van poëzie (Raymond Carver) of in het vertalen (Lydia Davis), of die echt vooral verhalen schrijven en daar een Nobelprijs mee winnen (Alice Munro).

Toegegeven, er zijn schrijvers die in alles uitblinken, zoals een van mijn helden, Hugo Claus. Ik bewonder zijn korte verhalen, zijn poëzie, zijn toneelstukken en zijn romans.

Maar toch, niet ieder goede marathonloper is een goede sprinter. Of sterker nog: het is uitzonderlijk als iemand in beide disciplines uitblinkt.

En jij?

Vind jij dat iemand die een roman wil schrijven zich eerst het korte verhaal eigen moet maken? Waarom vind je dat? Wat is de weg die je zelf hebt afgelegd of die je aan het afleggen bent?